ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯಕಲೆ

ಭಾರತವು ತನ್ನ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯವು ಅಂತಹ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಗುರುತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.  ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಆಯಾಯ ಭೌಗೋಳಿಕ  ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಗೆ, ರೀತಿನೀತಿಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅನೇಕ ಮಾದರಿಯ ನೃತ್ಯಗಳು, ರೂಪ ತಾಳಿ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿವೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಭರತನಾಟ್ಯ, ಕುಚಿಪುಡಿ, ಕಥಕ್, ಒಡಿಸ್ಸಿ, ಕಥಕಳಿ ಇತ್ಯಾದಿ  ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಮಾದರಿಗಳು ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲೆಗಳೆನಿಸಿವೆ.  ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಡೊಳ್ಳು, ಕರಗ, ಝೂಮರ್, ಲಾವಣಿ, ಭಾಂಗ್ರಾ, ಗಿಡ್ಡ, ರಾಸಲೀಲಾ, ಗರ್ಬಾ, ಧಾಂಡೀಯ, ಲಂಬಾಡಿ ನೃತ್ಯ, ಬಿಹು ಇತ್ಯಾದಿ ಮೂವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಗೆಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಕಲೆಗಳು  ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ  ಅನನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ನವೀನತೆಯನ್ನು ತಂದಿದೆ. 

ಪ್ರತೀ ೧೦೦ ಕಿ.ಮೀ ಗೆ ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಬದಲಾಗುವಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ದೇಶ ನಮ್ಮದು. ನೃತ್ಯ ಶೈಲಿ, ಉಡುಗೆ, ಕಲಾವಿದರು ಬದಲಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲದರ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶವೊಂದೇ. ಮನುಷ್ಯನ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಸಾವಿನವರೆಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ನಾನಾ ಬಗೆಯ ಅನುಭವಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಜನಾಂಗ ಚಲನೆಯ  ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡದ್ದು. ದೇವರಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು, ಬದುಕಿನ  ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವೃತ್ತಿ ಜವಾಬ್ಧಾರಿಗಳ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು , ಸಂತೋಷ ಸಂಭ್ರಮಿಸಲು, ಕೆಡುಕು ನಿವಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಒಗ್ಗಟ್ಟಾಗಿರಲು,  ಋತುಮಾನದಲ್ಲಾಗುವ ಬದಲಾವಣೆ ಕುರಿತು ಅನಿಸಿಕೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು, ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರ ಉದಯ ಅಸ್ತಮ ಸೂಚಿಸಲು, ಪ್ರಕೃತಿ, ಪ್ರಾಣಿ-ಪಕ್ಷಿಗಳ ಚಲನವಲನಗಳನ್ನು ಅಭಿನಯದ ಮೂಲಕ ಹಿಡಿದಿಡಲು,  ಹಿಂದಿನಕಾಲದವರು  ಕಂಡುಕೊಂಡ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿತ್ತು!  

 ಭಾರತೀಯ ಮುಖ್ಯ ಎಂಟು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳು 'ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ'ದ ನಿಯಮಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿವೆ. ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನೂ, ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೀವನದ ನವರಸ ಭಾವನೆಗಳನ್ನೂ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸುವ ಇಂತಹ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಕಲೆಗಳು, ಬದುಕಿನ ಸಾರವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. 

 

ನೃತ್ಯ  ಎಂಬುದು ಕೇವಲ ಮನೋರಂಜನೆಯ ವಿಷಯವಲ್ಲ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ನರ್ತಕರ ಬದುಕು ಕೇವಲ ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಾಗುವ ಸರಕಲ್ಲ, ಅದು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ದೇಹವನ್ನು ಚಲಿಸುವ ಕಲೆ ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದುದ್ದಲ್ಲ;  ಅದೊಂದು ಧ್ಯಾನ! ಇಂತಹ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರತೀಕವಾದ ನೃತ್ಯಕಲೆ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿನ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಕುರಿತಾದ ವಿಷಯಗಳ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನನ್ನ ಕೈಯಿಂದ ಬರೆದ ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ...  

 (ನೃತ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದವಳು ನಾನಲ್ಲ; ಶಾಸ್ತ್ರಪಠ್ಯಗಳಿರುವ ನೃತ್ಯ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ಭಂಗಿ ಅಥವಾ ಸನ್ನೆಗಳ ದೋಷ ಕಂಡರೆ, ನನಗೆ ತಿಳಿಸಿ, ತಿದ್ದಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವಿರಿ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ.. )